De kernopgave voor het thema ‘Vitale Gemeenschappen’ is de beweging mogelijk te maken naar een andere overheid en andere burgers, ieder in een eigen nieuwe aanvullende rol.

De zware (financiële) crises vragen om een nieuwe maatschappelijke oriëntatie, een hernieuwde brede maatschappelijke herwaardering van burgerschap en gemeenschapszin. We ontdekken met elkaar opnieuw de diepgewortelde kracht van de gemeenschap, we herkennen en herontdekken die in een nieuwe tijdgeest. Er ontstaat een gemeenschap die weer grip krijgt op de systemen van overheid en markt. Kracht ontstaat tussen geëmancipeerde mensen die de bakens zijn van nieuwe sociale vitaliteit. Het zijn immers niet de gemeentegrenzen die bepalen waar mensen bij horen, noch wetten of regels, noch de economische wetmatigheden. Vitaliteit en gemeenschapszin komt daar tot stand waar mensen die bij elkaar leven, op elkaar zijn aangewezen en met elkaar zelf oplossingen en wegen bedenken en tot stand brengen. Mensen kennen elkaar en elkaars behoeften en verlangens en proberen die in hun eigen leven, dat van hun gezin of hun nabije verbanden in te passen. Niet op basis van een wet of voorschrift maar vanuit een goed begrepen vorm van wederkerigheid.

Identiteit speelt hierbij een zeer belangrijke rol. Identiteit is het wezen van een persoon of een groep mensen, het is iets dat ons met elkaar verbindt tot een hechte gemeenschap en daarmee van cruciaal belang voor deze ontwikkeling. Identiteit is daarnaast niet iets wat van overheidswege wordt opgelegd of met subsidie aangebracht. De keuze voor deze aanpak, deze nieuwe werkwijze, is daarmee overigens expliciet geen keuze voor een passieve overheid. Het vraagt ook een actieve overheid en maatschappelijke partijen die (groepen) inwoners niet aan hun lot overlaat maar waar nodig verbanden versterkt of ondersteunt.

De kern van deze ontwikkeling is dat gemeenschappen een eigen proces van ontwikkeling doormaken en dat de overheid, maatschappelijke partijen en (maatschappelijk) ondernemers zich bewust moeten verhouden tot deze zich ontwikkelende gemeenschappen.

Gemeente Peel en Maas, ambtelijke trekker G. Schmitz